GR4320003 - Νήσος Χρυσή
Χάρτης
Φωτογραφίες της περιοχής
Ποιότητα
Η νήσος Χρυσή ή Γαϊδουρονήσι βρίσκεται 8 μίλια νότια της Ιεράπετρας. Διαθέτει ρηχούς κόλπους και αμμώδεις παραλίες που καλύπτονται από κοχύλια, ένα από τα χαρακτηριστικά του νησιού. Είναι επίπεδο νησί και καταλαμβάνει έκταση περίπου 5 τ.χλμ. Η θαλάσσια έκταση καλύπτει το 22% της προστατευόμενης περιοχής.
Το υψηλότερο σημείο βρίσκεται ανατολικά, στη θέση Κεφάλα (31 μ.). Τα βασικά πετρώματα της Χρυσής δημιουργήθηκαν με τη στερεοποίηση λάβας που εκχύθηκε από υποθαλάσσιο ηφαίστειο πριν εκατομμύρια χρόνια. Το μεγαλύτερο τμήμα της καλύπτεται από άμμο. Ανατολικά της Χρυσής βρίσκεται η βραχώδης νησίδα Μικρονήσι, με έκταση μόλις 11,7 εκτάρια.
Το νησί είναι ακατοίκητο, ωστόσο υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα, ένδειξη του ότι παλαιότερα υπήρχαν μικροί οικισμοί. Στη θέση Κεφάλα υπάρχει δασικό φυλάκιο που έχει θέα σε ολόκληρο το νησί. Παρουσιάζει υψηλή επισκεψιμότητα, κυρίως το καλοκαίρι, καθώς υπάρχουν καθημερινά ακτοπλοϊκά δρομολόγια από το λιμάνι της Ιεράπετρας προς το νησί.
Η Χρυσή απειλείται από την ανεξέλεγκτη τουριστική εκμετάλλευση. Η ελεύθερη κατασκήνωση καταστρέφει τις ρίζες και τα κλαδιά των δύο ειδών άρκευθου, ενώ το Μικρονήσι είναι υπερβοσκημένο. Αξίζει να σημειωθεί πως οι θαλασσόκρινοι, αν και κοινό μεσογειακό είδος, συχνό στις αμμώδεις παραλίες της νότιας Ευρώπης, κινδυνεύει με εξαφάνιση στη Χρυσή λόγω της υπερβολικής ανθρώπινης δραστηριότητας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (εποχή ανθοφορίας για το είδος).
Άλλα χαρακτηριστικά
Το νησί περιλαμβάνει έναν μοναδικό συνδυασμό οικοσυστημάτων που αποτελούν φυσικό περιβάλλον για πολλά σπάνια ενδημικά είδη χλωρίδας. Η Χρυσή είναι μία από τις λίγες περιοχές στην Ελλάδα όπου βρίσκεται σε αμμοθίνες σπάνια μακκία βλάστηση με άρκευθους (Juniperus spp).
Η χλωρίδα του νησιού, σε σχέση με το μέγεθός του, μπορεί να χαρακτηριστεί πλούσια, με 277 είδη και υποείδη φυτών. Σε αυτά περιλαμβάνονται 13 ενδημικά είδη της Ελλάδας, 5 ενδημικά της Κρήτης και ένα είδος κολχικού (Colchicum cousturieri) που το συναντούμε μόνο στη Χρυσή και το Κουφονήσι. Άλλα εντυπωσιακά χλωριδικά στοιχεία είναι οι πολυάριθμοι θαλασσόκρινοι (Pancratium maritimum) σε όλες σχεδόν τις παραλίες του νησιού, οι αμμόφιλες και οι σαρκώδεις σιληνές (Silene ammophila και Silene succulenta), καθώς και η κρητική συρίδα (Crepis cretica). Το είδος Periploca laevigata subsp. angustifolia εντοπίζεται μόνο στη Χρυσή και τη Γαύδο, όσον αφορά στην Ελλάδα. Το τεύκριο (Teucrium brevifolium) είναι είδος του νοτίου Αιγαίου, που –εκτός Ελλάδος– εμφανίζεται επίσης στην Ανατολία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη.
Η πανίδα του νησιού προέρχεται κατά κύριο λόγο από την εγγύτερη κρητική ξηρά, περιλαμβάνοντας τρωκτικά, δύο είδη σαμιαμιδιού και ένα υποείδος κρητικής σαύρας (Podarcis cretensis werneriana). Η Χρυσή αποτελεί σημαντικό τόπο ξεκούρασης για τα μεταναστευτικά πουλιά. Έχουν καταγραφεί έως τώρα 133 είδη πουλιών. Ο πληθυσμός της νησιωτικής πέρδικας (Alectoris chucar) έχει πιθανότατα εισαχθεί από τον άνθρωπο στην περιοχή, όπως και τα αγριοκούνελα και πρόσφατα οι λαγοί και οι φασιανοί. Στο παρελθόν, το νησί φιλοξενούσε τη μεσογειακή φώκια (Monachus monachus), που εμφανίζεται ακόμη σποραδικά και εξαιτίας της έχει απομείνει το τοπωνύμιο Φωκόσπηλιος στο βορειοδυτικό άκρο του νησιού, ενώ εξακολουθούν οι εμφανίσεις της θαλάσσιας χελώνας (Caretta caretta) για ωοτοκία στις νοτιοανατολικές παραλίες της.
Τεκμηρίωση
- Database CORINE-MEDSPA (2.1., 2.2., 2.4., 4.2.)
- University of Crete, Laboratory of Terrestrial Ecology. 1993. Prokatarktiki Meleti Diacheirisis tou Fysikou Perivallontos tis nisou Chrysis (Preliminary Study for the Management of the Natural Environment of Chrysi Island). Irakleio, p. 58. (3.1., 3.2.c., 3.2.d., 4.1., 4.2., 4.5., 6.1., 6.2.)
- Ministry of Environment Physical Planning and Public Works. 1990. (Work Team: A. Legakis et al). Erevnitiko programma. Meleti ton akton tis kritis pou parousiazoun oikologikes diatarahes (Research Programme. Study of the coasts of Kriti that present ecological disturbances). Dept. of Biology. University of Crete, p. 228. (3.1., 4.2.)
- E.C.E. 1991. European Red List of Globally Threatened Animals and Plants. New York, p. 154 (3.3.)
- Georghiou K. 1995. Checklist of Endemic, Rare and Threatened Plants of Greece. Draft. University of Athens. (3.3, 3.4, 4.2)
- Bergmeier Å. & P. Dimopoulos. 2003. The vegetation of islets in the Aegean and the relation between the occurrence of islet specialists, island size and grazing. Phytocoenologia 33 (2-3):447-474.
Αναφορά: Natura 2000 φόρμα δεδομένων (αγγλικά), έκδοση βάσης 7 Φεβ 2014