GR4310002 - Γιούχτας - Φαράγγι Αγίας Ειρήνης
Χάρτης
Φωτογραφίες της περιοχής
Ποιότητα
Η περιοχή του Γιούχτα και το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης, παρά το μικρό της σχετικά μέγεθος, χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοιποικιλότητα, με παρουσία πολλών κρητικών και ελληνικών ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας. Το όρος Γιούχτα είναι μια από τις σημαντικές περιοχές για τα πτηνά στην Ε.Ε. λόγω της παρουσίας μιας αποικίας όρνιων (Gyps fulvus). Η τοποθεσία προστατεύεται τόσο ως αρχαιολογικός χώρος και Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, όσο και ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Η νομοθεσία παρόλα αυτά δεν είναι πάντα αποτελεσματική ως προς την προστασία και διατήρηση της θέσης, καθώς οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι έντονες τόσο εντός της NATURA 2000 όσο και περιμετρικά αυτής.
Το κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι ο ορεινός όγκος του όρους Γιούχτας (υψόμετρο 811 μ.). Διοικητικά εντάσσεται στον Δήμο Αρχανών-Αστερουσίων. Το νότιο και δυτικό τμήμα της προστατευόμενης περιοχής είναι ιδιαίτερα βραχώδες, με πολύ απότομες πλαγιές. Τα πετρώματα που επικρατούν είναι ασβεστόλιθοι της σειράς Τρίπολης. Το βόρειο και ανατολικό τμήμα της περιλαμβάνει το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης, με πλούσια παραποτάμια βλάστηση και νεογενή πετρώματα.
Η συγκεκριμένη περιοχή περιβάλλεται από ένα εκτεταμένο οικιστικό δίκτυο και από εντατικές καλλιέργειες αμπελιών και ελαιόδεντρων. Χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα, με παρουσία πολλών κρητικών και ελληνικών ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας. Είναι μια ιδιαίτερα σημαντική αρχαιολογική περιοχή, όπου οι ανθρώπινες δραστηριότητες χρονολογούνται ήδη από την πρώιμη νεολιθική εποχή.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι έντονες τόσο εντός των ορίων της προστατευόμενης περιοχής όσο και περιμετρικά αυτής. Η έντονη παρουσία του ανθρώπου καταγράφεται στο οικιστικό δίκτυο και στις εκτενείς καλλιέργειες, έχοντας στερήσει ή υποβαθμίσει ένα σημαντικό τμήμα ζωτικού χώρου για την άγρια ζωή. Πυρκαγιές εκδηλώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα απειλώντας τη βλάστηση και τη συγκρότηση του εδάφους. Οι δενδροφυτεύσεις χωρίς σχεδιασμό είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη βιοποικιλότητα και τη δομή του οικοσυστήματος του βουνού. Η ρύπανση της κοίτης του χειμάρρου με αστικά και βιομηχανικά απόβλητα είναι πολύ σημαντική απειλή για την υδρόβια και υδροχαρή πανίδα και βλάστηση. Ακόμη, κύριες απειλές αποτελούν το κυνήγι και η δημιουργία υποδομών.
Άλλα χαρακτηριστικά
Στην περιοχή έχουν καταγραφεί περίπου 360 διαφορετικά είδη φυτών, εκ των οποίων τα 18 είναι ενδημικά της Κρήτης ή/και της Ελλάδας. Η κυρίαρχη βλάστηση είναι μακκία και φρύγανα, αλλά υπάρχουν και συστάδες από κυπαρίσσια και πεύκα που προέρχονται από δενδροφυτεύσεις. Φυτικά είδη όπως ο δίκταμος, ο κρητικός έβενος και πλήθος ορχεοειδών χαρακτηρίζουν τη χλωρίδα της περιοχής. Στη βλάστηση του φαραγγιού κυριαρχούν τα πλατάνια (Platanus orientalis).
Η περιοχή έχει ιδιαίτερη οικολογική αξία, καθώς σε συνδυασμό με τα γειτονικά φαράγγια δημιουργεί ένα μοναδικό καταφύγιο για αρκετά είδη πανίδας, που το χρησιμοποιούν ως χώρο φωλιάσματος και τροφοληψίας. Η πανίδα του περιλαμβάνει περισσότερα από 150 είδη πουλιών και 7 είδη θηλαστικών, ανάμεσά τους ο κρητικός ασβός ή άρκαλος, το κρητικό κουνάβι ή ζουρίδα και η κρητική νυφίτσα ή καλιγιαννού. Ειδικότερα για την ορνιθοπανίδα, το όρος Γιούχτας αποτελεί μία από τις σημαντικές περιοχές πτηνών της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της παρουσίας αποικίας ορνίων (Gyps fulvus), άλλα και σπάνιων ή/και απειλούμενων ειδών όπως ο πετρίτης, ο μαυροπετρίτης, ο καλαμόκιρκος και ο τσίφτης. Επίσης, στην περιοχή έχουν αναφερθεί 60 είδη ασπόνδυλων, το 32% των οποίων είναι ενδημικά. Από το σύνολο των σπονδυλόζωων της περιοχής απαντώνται σπάνια ή/και απειλούμενα είδη όπως ο δενδροβάτραχος, η ποταμοχελώνα, το σπιτόφιδο και ο λιμνοβάτραχος.
Τεκμηρίωση
1) Legakis A. 1990. Study of the ecological management of Giouchtas mountain. Gathering analysis of data. Report.
University of Crete, Iraklion, p. 35 (3.1., 3.3., 4.1., 4.2., 4.3.)
2) Paragamian, K. 1992. The natural environment of Giouchtas mountain. Booklet, p. 16 (4.2., 4.3.)
3) Peraki S. 1992. Study of the protection management and development of Giouchtas mountain. Report, p. 50. (3.1., 4.4.)
4) Sowing. 1985. Beitrage zur Kenntnis der Verbreitung und Oekologie der Amphibien und Reptilien Kretas. Salamandra, 21(4): 252-262 (3.2.)
5) Turland N.L., Chilton & J. Press. 1993. Flora of the Cretan area. Annotated checklist & atlas. Natural History Museum, London, p.
439. (3.3.)
6) Database CORINE-MEDSPA
7) Georghiou K. 1995. Checklist of Endemic, Rare and Threatened Plants of Greece. Draft. University of Athens. (3.3, 3.4, 4.2)
8) Morgan V & C. Leon. 1992. Datasheets of Flora species for revision of Appendix I of the Bern Convention. Volume IV. endemic taxa of Cyprus, Greece and Turkey Nature and environment. Nature and Envrionment. No 63 p. 106. Council of Europe, Publishing and Documentaion Service, Strasbourg. (3.2.g.)
9) Boyec P. & K. Athanasiou. 1991. A new subspecies of Biarum tenuifolium (Araceae) from Crete. Flora Med. 1:5-13. (3.4)
10) Grimmet R.F.A. & T.A. Jones. 1989. The Important Bird Areas in Europe. ICBP Technical Publication No. 9, p. 906. (3.2. a).
11) [CORINE BIOTOPES] (3.2. a, b).
Αναφορά: Natura 2000 φόρμα δεδομένων (αγγλικά), έκδοση βάσης 7 Φεβ 2014