GR4320005 - Όρος Θρυπτής και γύρω περιοχή
Χάρτης
Φωτογραφίες της περιοχής
Ποιότητα
Ο ορεινός όγκος της Θρυπτής βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Κρήτης, μεταξύ της Ιεράπετρας και της Σητείας. Η περιοχή περιλαμβάνει το οροπέδιο (850 μ.) και την οροσειρά της Θρυπτής με τις κορυφές: Αφέντης (1.476 μ.), ανατολική Παπούρα (1.187 μ.), δυτική Παπούρα (1.010 μ.), Καψάς (997 μ.), Κουφωτό (912 μ.) και Καταλύματα (802 μ.), καθώς και την παραθαλάσσια περιοχή του Θόλου. Κύρια χαρακτηριστικά του είναι οι γκρεμοί, τα χάσματα, οι σάρες και τα φαράγγια, ιδιαίτερα το φαράγγι του Χα, το οποίο θεωρείται από τα πιο εντυπωσιακά της Κρήτης. Κοντά στην κορυφή Αφέντης υπάρχουν δολομίτες, ενώ στην υπόλοιπη περιοχή κυριαρχούν ασβεστόλιθοι.
Στο οροπέδιο της Θρυπτής είναι κτισμένος μικρός οικισμός χωρίς μόνιμους κατοίκους. Ανάμεσα στις πλαγιές των βουνών σχηματίζονται μικρές κοιλάδες και λιβάδια που καλλιεργούνται με αμπέλια, ενώ υπάρχει έντονη κτηνοτροφική και περιορισμένη τουριστική δραστηριότητα. Ακόμη καταγράφονται τοπικά περιορισμένες οικοδομικές δραστηριότητες και δευτερεύοντες δρόμοι.
Οι κύριες αρνητικές επιδράσεις προέρχονται από τη φωτιά, το κυνήγι και τη βόσκηση. Το πευκοδάσος που εντοπίζεται στην περιοχή είναι ένα από τα λίγα στην Κρήτη. Έχει καεί δύο φορές και μέχρι στιγμής δεν έχει παρατηρηθεί ικανοποιητική αναγέννηση.
Άλλα χαρακτηριστικά
Η ποιότητα και η σπουδαιότητα της περιοχής συνίσταται στην ποικιλία από καλά διατηρημένα οικοσυστήματα σε μια σχετικά μικρή έκταση, που δεν έχει εύκολη πρόσβαση. Οι πληθυσμοί των θηλαστικών στην περιοχή είναι σε εξαιρετική κατάσταση λόγω της γεωμορφολογίας της περιοχής, που προσφέρει άφθονα καταφύγια.
Η χλωρίδα της περιοχής είναι πλούσια σε κοινά και ενδημικά είδη τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στη Θρυπτή έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 62 είδη ενδημικών φυτών της Κρήτης, ενώ η καμπανούλα της Ιεράπετρας (Campanula hierapetrae), ένα ενδημικό αμάραντο (Helichrysum doerfleri) και η επίσης ενδημική μινουάρτια (Minuartia wettsteinii) είναι είδη που βρίσκονται μόνο στη Θρυπτή. Το αγκάθι Eryngium amorginum φυτρώνει μόνο στο νησί της Αμοργού και το όρος Θρυπτή. Ακόμη, στην περιοχή διακρίνονται σπάνια και προστατευόμενα είδη χλωρίδας, όπως το ασιατικό κυδωνίαστρο (Cotoneaster nummularius), η ενδημική μαργαρίτα (Anthemis abrotanifolia) και η βραχόφιλη τουλίπα (Tulipa saxatilis), αλλά και οι ορχιδέες Barlia robertiana, Ophrys sphegodes subsp. cretensis, Orchis anatolica subsp. sitiaca, Ophrys sitiaca, Ophrys sphegodes subsp. cretensis και Ophrys basilissa, καθώς και το Limodorum abortivum. Στην περιοχή υπάρχει πευκοδάσος (Pinus brutia) με πολύ παλιά δέντρα, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου όμως κάηκε πριν από αρκετά χρόνια.
Η πανίδα της περιοχής είναι πλούσια σε ενδημικά ασπόνδυλα, όπως το σαλιγκάρι Albinaria sturanyi, το οποίο είναι και τοπικό ενδημικό. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει δύο προστατευόμενα αμφίβια, τον κρητικό δενδροβάτραχο (Hyla arborea kretensis) και τον πράσινο φρύνο (Bufotes viridis), που αφθονούν στις πλαγιές της Θρυπτής. Οι νυχτερίδες Myotis myotis φωλιάζουν σε πολλά σπήλαια του βουνού. Ο κρητικός αγκαθοποντικός (Acomys cahirinus minous) και ο κρητικός δασοποντικός (Apodemus sylvaticus creticus) φωλιάζουν επίσης στις νότιες πλαγιές της Θρυπτής.
Τεκμηρίωση
1) 3.2.c, 3.3., 4.1., 4.2., 4.3.: CORINE-MEDSPA Database (especially for 4.2., avifauna).
2) Hellenic Zoological Society - Hellenic Ornithological Society. 1992. The red data book of threatened vertebrates of Greece. Athens.
3) Turland N.J., Chilton L., Press J.R. 1993. Flora of the Cretan area. London: HMSO.
4) Sowig, P. 1985. Beitrage zur Kenntnis der Verbeitung und Okologie der Amphibian und Reptilien Kretas. Salamandra 21(4): 252-267.
5) Vardinoyannis K. 1994. Biogeografia ton chersaion malakion sto notio nisiotiko Aigaiako toxo (Biogeography of land snails in the south Aegean island arc). Ph.D. Thesis. Athens University.
6) Filippakis M. 1992. Geniko schedio dasoponikis anaptyksis tou nomou Lasithiou (General pattern of forestry development in the province of Lasithi. General Forest Directorate.
7) Valakos E. Unpublished data.
8) Kypriotakis Z. Unpublished data.
9) Paragkamian K. Unpublished data (3.3., 4.2., endemic invertebrates).
10) Egli B.R. 1991. The special flora, ecological and edaphic conditions of dolines in the mountains of Crete. Bot. Chron. 10:325-335.
11) Georghiou K. 1995. Checklist of Endemic, Rare and Threatened Plants of Greece. Draft. University of Athens. (3.3, 3.4, 4.2)
12) Morgan V & C. Leon. 1992. Datasheets of Flora species for revision of Appendix I of the Bern Convention. Volume IV. endemic taxa of Cyprus, Greece and Turkey Nature and environment. Nature and Envrionment. No 63 p. 106. Council of Europe, Publishing and Documentaion Service, Strasbourg. (3.2.g.)
Αναφορά: Natura 2000 φόρμα δεδομένων (αγγλικά), έκδοση βάσης 7 Φεβ 2014