GR4330005 - Όρος Ίδη (Βορίζια, Γερανοί, Καλή Μαδάρα)
Χάρτης
Φωτογραφίες της περιοχής
Ποιότητα
Η προστατευόμενη περιοχή του όρους Ίδη (Ψηλορείτης) είναι η δεύτερη σε έκταση στην Κρήτη. Ο Ψηλορείτης είναι μία από τις τρεις κύριες οροσειρές της Κρήτης. Υψηλότερη κορυφή είναι ο Τίμιος Σταυρός (2.456 μ.). Οι ανατολικές, νότιες και δυτικές πλαγιές της οροσειράς είναι απότομες. Τα πετρώματα που επικρατούν είναι ασβεστόλιθοι, δολομίτες και γνεύσιοι. Οι καρστικές μορφές που αναπτύσσονται στους ασβεστόλιθους περιλαμβάνουν φαράγγια, πόλγες, δολίνες, και πολλές εκατοντάδες σπήλαια και βάραθρα. Η περιοχή υπάγεται διοικητικά στις Περιφερειακές Ενότητες Ρεθύμνου και Ηρακλείου.
Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες στην περιοχή συνεχίζονται σχεδόν ακατάπαυστα από τη Νεολιθική εποχή, και υπάρχουν πολυάριθμες αρχαιολογικές θέσεις με σημαντικότερες τη Ζώμινθο καθώς και το σπήλαιο Ιδαίον Άντρο. Υπάρχει μεγάλος αριθμός χωριών και οικισμών σε ολόκληρο τον ορεινό όγκο. Η δημογραφική ανάπτυξη της περιοχής είναι από τις δυναμικότερες της Κρήτης. Οι χρήσεις γης είναι κυρίως αγροτικές-κτηνοτροφικές, ενώ στην κορυφή του όρους Σκίνακας υπάρχει Αστεροσκοπείο.
Η φωτιά, η υπερβόσκηση και η άναρχη διάνοιξη δρόμων είναι οι μεγαλύτερες απειλές για τη βλάστηση και τη συγκράτηση εδαφών του Ψηλορείτη. Η συλλογή σπάνιων ειδών φυτών και ζώων είναι απειλή για τα είδη αυτά.
Άλλα χαρακτηριστικά
Ο Ψηλορείτης χαρακτηρίζεται από ποικιλία τοπίων, υψηλή βιοποικιλότητα και παρουσία πολλών κρητικών και ελληνικών ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας.
Όσον αφορά στη χλωρίδα, κυριαρχούν τα δάση πεύκων (Pinus brutia), κυπαρισσιών (Cupressus sempervirens) και σφενδαμιών (Acer sempervirens) έως τα 1.600 μ., ενώ αραιές συστάδες πρίνων (Quercus coccifera) απαντούν διάσπαρτες σε ολόκληρο τον ορεινό όγκο. Φρύγανα και μακκία βλάστηση καλύπτουν επίσης ένα μεγάλο τμήμα έως τα 1.700 μ. υψόμετρο, ενώ υψηλότερα η βλάστηση έχει ανομοιογενή κατανομή και αποτελείται από χαμηλούς θάμνους αγκαθωτών φυτών και οροφρύγανα στις γυμνές κορυφές. Πολλά φυτικά είδη είναι ενδημικά της Κρήτης (Asperula idaea, Centaurea idaea, κ.ά.), και κάποια από αυτά ιδιαίτερα σπάνια, όπως το κρητικό κεφαλάνθηρο (Cephalanthera cucullata).
Τα ασπόνδυλα παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον, με πολλά κρητικά ενδημικά είδη χερσαίων σαλιγκαριών, Albinaria idaea, Poiretia dilatata dilatata και Deroceras minoicum. Επίσης, η σπηλαιοπανίδα περιλαμβάνει πολλά ενδημικά είδη που περιορίζονται σε ένα (ή λίγα) σπήλαια (π.χ. το σκαθάρι Duvalius mixanigi και το είδος Serradium sbordoni). Επίσης, η νυχτερίδα Rhinolophus ferrumequinum creticum είναι ενδημικό της Κρήτης. Το νοτιοδυτικό τμήμα του Ψηλορείτη χαρακτηρίζεται από έντονες κλίσεις με απότομες κάθετες πλαγιές, τόσο στα νότια όσο και στα δυτικά. Τα φαράγγια που αναπτύσσονται σε αυτή την περιοχή θεωρούνται μεγάλης σημασίας για την παρουσία αναπαραγόμενων αλλά και μεταναστευτικών αρπακτικών πτηνών. Σημαντικότερα είδη της περιοχής είναι ο γυπαετός (Gypaetus barbatus), το όρνιο (Gyps fulvus), ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και η κοκκινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax pyrrhocorax).
Τεκμηρίωση
1) Beutler A. 1981. Cyrtodactylus kotschyi (Steindachner 1870) - Aegaeischer Bogenfingerecko. In Handbuch der Reptilien und Amphibien Europas. Aula-verlag Wiesbaden, W. Boehme (Ed.). Bant 1, Sauria I. pp 53-74.
2) Hanak ,V., P. Benda, M. Ruedi, I. Homcek & T. Sofianidou 2001. Bats (Mammalia: Chiroptera) of the Eastern Mediterranean. Part 2. New records and review of distribution of bats in Greece. Acta Soc. Zool. Bohem. 65: 279-346.
3) Daffner H. 1993. Duvalius mixanigi sp.n. von der insel Kreta. NachrBl. Bayer. Ent. 42(1): 26-29.
Αναφορά: Natura 2000 φόρμα δεδομένων (αγγλικά), έκδοση βάσης 7 Φεβ 2014