News Release: Nature as a source of artistic inspiration

Nature is arguably of decisive importance to the biological, psychological and spiritual development of men. The benefits of nature towards human societies are many! In 2000, the United Nations (UN) took an initiative of identification, categorization and evaluation of those benefits in a global level, which was completed in 2005.

By Tania Ploumi*

The result of that initiative was «Millennium Ecosystem Assessment» (MEA, UN, 2005). In the context of MEA, ecosystem services (benefits we get from nature) are categorized into four groups: provisioning, regulating, cultural and supporting. 

Ecosystem services according to MEA (2005) are: 

Provisioning services

Products obtained from ecosystems, including food, water and wood.

Regulating services

Benefits obtained from the regulation of ecosystem processes, including: climate regulation and protection from extreme weather conditions. 

Cultural services 

Aesthetic values, artistic inspiration and recreation.

Supporting services 

Necessary for the production of all other ecosystem services, including provisioning of habitat, production of atmospheric oxygen and soil formation.

Cultural services are often underestimated and not taken into consideration when it comes to scientific studies concerning, not only the benefits people get from nature, but also the decision-making process for the management and protection of the environment. People often ignore the fact that nature and civilization are an unbroken unity. Arts, as an essential stuctural element of civilization and their study, give us important evidence of that relation. 

The greek landscape, the natural environment and life in the countryside have played an important role in the artistic inspiration through the centuries [1] & [2]. In ancient Greece, the relation between nature and man is imprinted in Mythology. The myth of Cosmogony is a characteristic example. According to the myth, Gaia (Earth) and Uranus (Sky) were united, giving birth to the Giants, the Titans and the Ocean. According to Homer's Iliad, Ocean is the ancestor of gods, the primordial creative element, from which everything was created. 

«…Ὠκεανόν τε θεῶν γένεσιν καὶ μητέρα Τηθύν…»

«…τον Ωκεανό, των θεών τον πρόγονο και την Τηθή τη μάνα...» Όμηρος, Ιλιάδα, ξ΄ 201 (Μετάφραση Ν. Καζαντάκης -Ι. Κακριδής).

 «…Ὠκεανοῦ, ὅς περ γένεσις πάντεσσι τέτυκται…»

«…του Ωκεανού, που η φύτρα εστάθηκε σ᾿ ολάκερη την πλάση…» Όμηρος, Ιλιάδα, ξ΄ 246 (Μετάφραση Ν. Καζαντάκης -Ι. Κακριδής).

Στη Μινωική Κρήτη, εικόνες από τη φύση όπως λουλούδια, ψάρια, πουλιά και δελφίνια αποτελούσαν συχνά μοτίβα καλλιτεχνικής έκφρασης, ενώ από τη Μινωική εποχή έως και μερικά χρόνια πριν, η φύση αποτελούσε συχνά θέμα που διακοσμούσε τις τοπικές φορεσιές. Στη λογοτεχνία και την ποίηση, η φύση αναφέρεται πολλές φορές για να δώσει μια πιο ζωντανή, πιο παραστατική περιγραφή της ομορφιάς, του έρωτα, των αντιπαλοτήτων ή των γενικότερων δρώμενων. «Άλλοτε ως σύμβολο κι άλλοτε ως σκηνικό δράσης, άλλοτε ως μεταφορά μιας συναισθηματικής κατάστασης κι άλλοτε ως φορέας υπέρτατων αξιών, η φύση έχει άπειρες αντανακλάσεις στην ελληνική λογοτεχνία»*. Στην Κρήτη, από τον Βιτσέντζο Κορνάρο και τον Νίκο Καζαντζάκη μέχρι τους εκφραστές της λαϊκής τέχνης, η φύση και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες αποτελούν σημαντική πηγή έμπνευσης, έκφρασης και δημιουργίας.

Describing feelings

Quotes

Describing ecosystem services of mountainous areas

Quotes

Describing provisional services

Quotes

Describing cultural services

Quotes

Ο κατάλογος με τα παραδείγματα θα μπορούσε να μην έχει τέλος. Το συμπέρασμα θα ήταν και πάλι το ίδιο. Τα οικοσυστήματα δεν μας παρέχουν μόνο τροφή, νερό, ενέργεια, προστασία από τη διάβρωση κ.ά., αλλά και πλήθος πολιτιστικών υπηρεσιών. Για κάθε καλλιτέχνη η φύση είναι ο έρωτας, η ομορφιά, η ιστορία, τα συναισθήματα, η μητέρα, η πηγή έμπνευσης. Η έκφραση όλων αυτών μέσα από τις τέχνες, ίσως βοηθάει στη συνειδητοποίηση ότι προστατεύοντας τα οικοσυστήματά μας δεν διασφαλίζουμε μόνο το φυσικό περιβάλλον μας, αλλά και τον λαϊκό μας πολιτισμό και την τοπική κουλτούρα.

Άλλωστε… «Η τέχνη δεν αναπαράγει αυτό που βλέπουμε. Μάλλον, μας κάνει να το δούμε».

Paul Klee, 1879-1940, Γερμανός ζωγράφος

*Απόσπασμα από WWF Απόψεις: «Φύση και Άνθρωπος», Ιανουάριος 2012

* Η Τάνια Πλουμή είναι Περιβαλλοντολόγος MSc, Εξωτερική Συνεργάτης ΜΦΙΚ (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης) Υπεύθυνη Επικοινωνίας Προγράμματος LIFE Natura2000 Value Crete.